Samenvatting - Internationaalrechtelijke aspecten van het veiligheids- en defensiebeleid van de EU, met bijzondere aandacht voor het recht der gewapende conflicten en mensenrechten

In 1999 besliste de Europese Unie (EU) om een Europees Veiligheidsen Defensiebeleid (EVDB) te ontwikkelen en in 2003 lanceerde zij haar eerste crisisbeheersingsoperatie. Tegen eind 2008 had de EU reeds een twintigtal militaire en civiele EVDB-operaties gelanceerd. Dit artikel is een samenvatting van de doctoraatsthesis van de auteur over de internationaalrechtelijke aspecten van het EVDB.14 Het omvat niet alle juridische onderwerpen verbonden met het EVDB maar behandelt vooral het internationaal recht van toepassing in EVDB-operaties en in het bijzonder het recht der gewapende conflicten en mensenrechten.
Deel I bespreekt het EVDB en een aantal juridische aspecten ervan. Hoofdstuk 1 overloopt kort de historische ontwikkeling van het EVDB. Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van de huidige stand van het EVDB en ontwikkelingen onder het Verdrag van Lissabon. Hoofdstuk 3 omvat een uitvoerig overzicht van de eerste 15 EVDB-operaties en de juridische aspecten daarvan en Hoofdstuk 4 identificiceert en bespreekt kort de voornaamste internationaalrechtelijke aspecten van het EVDB. Deel II analyseert welke internationale verplichtingen internationale organisaties binden onder internationaal recht. Het begint met het juridisch statuut en de internationale rechtspersoonlijkheid van internationale organisaties (Hoofdstuk 5) en van de EU (Hoofdstuk 6). Hoofdstuk 7 bestudeert vervolgens uitvoerig hoe internationale organisaties in het algemeen en de EU in het bijzonder gebonden kunnen zijn door internationale verplichtingen. Deel III over het internationaal recht van toepassing op EVDB-operaties bestaat uit een korte algemene inleiding, gevolgd door de kern van het proefschrift, namelijk de toepasselijkheid van het recht der gewapende conflicten (Hoofdstuk 8) en mensenrechten (Hoofdstuk 9). Tot slot benadrukt de auteur zes elementen in zijn algemeen besluit, formuleert hij vier aanbevelingen en stelt hij dat zijn eigen ervaring met EVDB-operaties aangeeft dat in deze operaties zeer goed rekening wordt gehouden met mensenrechten en het recht der gewapende conflicten.

Summary - International Law Aspects of the EU’s Security and Defence Policy, with a Particular Focus on the Law of Armed Conflict and Human Rights

In 1999, the European Union (EU) decided to develop a European Security and Defence Policy (ESDP) and in 2003 it launched its first crisis management operation. By the end of 2008, it had launched some 20 civilian and military ESDP operations. This article is a summary of the author’s Ph.D. thesis on the international law aspects of this policy.15 It doesn’t cover all legal issues relating to the ESDP but addresses mainly the applicable international law in ESDP operations, especially the law of armed conflict and human rights.
Part I discusses the ESDP and some of the international legal issues it raises. Chapter 1 provides a brief overview of the genesis of the ESDP. Chapter 2 outlines the current state of the ESDP and developments under the Lisbon Treaty. Chapter 3 contains an extensive overview of the first 15 ESDP operations and legal aspects thereof and Chapter 4 identifies the international law issues raised and briefly discusses these. Part II analyzes what the obligations are incumbent upon international organizations under international law. It starts with the legal status and personality of international organizations (Chapter 5) and of the EU (Chapter 6). Then, Chapter 7 extensively studies how international organizations may be bound by international obligations, both in general and for the EU. Part III on the international law applicable to the conduct of ESDP operations starts with a general introduction and then focuses on the law of armed conflict (Chapter 8) and human rights (Chapter 9). Finally, the author stresses six points in his general conclusions, formulates four recommendations and notes that his experience with ESDP operations is that human rights and the law of armed conflict are well respected.

Résumé – Aspects de droit international de la politique de sécurité et de défense de l’UE, notamment en matière de droit des conflits armés et de droits de l’homme

En 1999, l’Union européenne (UE) a décidé de développer une politique européenne de sécurité et de défense (PESD) et en 2003 elle a lancé sa première operation de gestion de crise. A la fin de l’année 2008, elle avait lancé une vingtaine d’opérations PESD militaires et civiles. Cet article est un résumé de la thèse doctorale de l’auteur, qui traite des aspects de droit international de cette politique.16 L’article ne couvre pas toutes les questions juridiques relatives à la PESD mais se penche principalement sur les questions de droit international pertinentes pour les opérations PESD, et notamment en matière de droit des conflits armés et de droits de l’homme.
La première partie de l’article couvre la PESD et certaines questions de droit international afférentes. Le chapitre 1 survole la genèse de la PESD et le chapitre 2 donne un aperçu de l’état actuel de la PESD et des évolutions sous le traité de Lisbonne. Le chapitre 3 décrit en détail les premières 15 opérations PESD et leurs aspects juridiques. Le chapitre 4 identifie les questions de droit international soulevées et les traite brièvement. La deuxième partie présente un examen des obligations des organisations internationales en vertu du droit international. Cette partie consiste en une analyse du statut et de la personnalité juridique des organisations internationales (chapitre 5) et de l’UE (chapitre 6), suivie par une étude de la façon dont les organisations internationales peuvent être liées par des obligations internationales, tant de manière générale que spécifiquement pour l’UE (chapitre 7). La troisième partie concernant le droit international pertinent pour la conduite des operations PESD débute par une introduction générale et se focalise ensuite sur le droit des conflits armés (chapitre 8) et sur les droits de l’homme (chapitre 9). Enfin, l’auteur souligne six points dans ses conclusions générales, formule quatre recommandations et remarque que selon son expérience des operations PESD, les droits de l’homme et le droit des conflicts armés sont bien respectés dans ce contexte.

Zusammenfassung - Völkerrechtliche Aspekte der Sicherheits- und Verteidigungspolitik der EU unter besonderer Berücksichtigung des Rechts des bewaffneten Konflikts

Im Jahr 1999 entschied die Europäische Union (EU), eine Europäische Sicherheits- und Verteidigungspolitik (ESVP) zu entwickeln; im Jahr 2003 begann ihre erste Krisenmanagementoperation. Bis Ende 2008 gab es über 20 zivile und militärische ESVP-Operationen. Diese Abhandlung ist eine Wiedergabe der wesentlichen Inhalte der Dissertation des Verfassers über die völkerrechtlichen Aspekte des genannten Politikbereichs.17 Ihr Gegenstand umfaßt daher nicht alle Aspekte der ESVP, sondern ist auf Fragen des in ESVP-Operationen anwendbaren Rechts, insbesondere das Recht des bewaffneten Konflikts und die Menschenrechte, konzentriert.
In Teil I werden die ESVP und einige damit verbundene völkerrechtliche Fragen vorgestellt. Kapitel 1 enthält eine knappe Zusammenfassung der Genese der ESVP. Kapitel 2 stellt den gegenwärtigen Stand der ESVP dar und zeigt Entwicklungslinien nach Maßgabe des Lissabonner Vertrags auf. In Kapitel 3 werden die ersten 15 ESVP-Operationen umfassend dargestellt und damit verbundene rechtliche Fragen angesprochen, während Kapitel 4 die relevanten völkerrechtlichen Fragen aufzeigt und in knapper Form diskutiert. In Teil II werden die internationalen Organisationen obliegenden völkerrechtlichen Pflichten analysiert. Aufbauend auf der Darstellung der Rechtsstellung und Völkerrechtspersönlichkeit internationaler Organisationen (Kapitel 5) und der EU (Kapitel 6), enthält Kapitel 7 eine umfangreiche Untersuchung der Frage, auf welche Weise völkerrechtliche Pflichten internationaler Organisationen zur Entstehung gelangen; dies wird sowohl generell als auch spezifisch für die EU untersucht. Teil III, in dessen Mittelpunkt das auf ESVP-Operationen anwendbare Völkerrecht steht, beginnt mit einer allgemeinen Einführung, der separate Untersuchungen betreffend das Recht des bewaffneten Konflikts (Kapitel 8) und der Menschenrechte (Kapitel 9) folgen. Schließlich hebt der Verfasser sechs allgemeine Folgerungen hervor, formuliert vier Empfehlungen und schließt mit der Bemerkung, daß nach seiner persönlichen Erfahrung sowohl die Menschenrechte als auch das Recht des bewaffneten Konflikts gut beachtet werden.

Riassunto – Aspetti di diritto internazionale della Politica di sicurezza e difesa comune dell’Unione europea, con particolare riguardo al diritto dei conflitti armati e ai diritti umani

Nel 1999, l’Unione Europea (UE) decise di sviluppare una Politica europea di sicurezza e difesa comune (PESD). Tuttavia, solo nel 2003 ha avuto luogo la prima operazione UE di management delle crisi internazionali. Alla fine del 2008, l’Unione aveva già organizzato circa 20 missioni civili e militari in ambito PESD.18 L’articolo è un sunto della tesi di dottorato dell’autore, incentrata sugli aspetti internazionalistici della PESD. Come tale, essa non copre tutte le questioni di diritto internazionale sollevate dalla politica di difesa comune, ma concerne, in massima parte, l’applicabilità del diritto internazionale generale alle operazioni svoltesi nel suo ambito, con particolare riguardo al diritto dei conflitti armati e ai diritti umani.
La prima parte dello studio esamina la PESD e talune questioni di diritto internazionale da questa sollevate. Il primo capitolo contiene una breve descrizione della genesi della PESD. Il secondo capitolo raffigura lo stato attuale della PESD e gli sviluppi, legati all’entrata in vigore del Trattato di Lisbona. Il terzo capitolo contiene un’estesa disamina delle prime 15 operazioni PESD e dei loro aspetti giuridici più salienti, mentre, nel capitolo seguente, l’autore individua ed analizza i problemi di diritto internazionale posti dalle medesime operazioni. La seconda parte dello studio prende in esame gli obblighi di diritto internazionale in capo alle organizzazioni internazionali. Essa inizia con la disamina dello stato giuridico e della personalità delle organizzazioni internazionali (Capitolo 5) e dell’Unione Europea (Capitolo 6). A seguire, nel settimo capitolo viene analizzato il tema del rispetto degli obblighi internazionali da parte delle organizzazioni sopranazionali, sia in via generale, sia con specifico riferimento all’UE. La terza parte, incentrata sul diritto internazionale applicabile alla condotta delle operazioni PESD, inizia con un’introduzione generale, per concentrarsi, successivamente, sul diritto dei conflitti armati (Capitolo 8) e sui diritti umani (Capitolo 9). Da ultimo, nelle conclusioni, l’autore sottolinea sei punti fondamentali, emersi nel corso della ricerca effettuata, formula quattro raccomandazioni, e precisa che, alla luce dello studio condotto, le operazioni PESD rispettano pienamente sia il diritto dei conflitti armati che i diritti dell’uomo

Resumen – Aspectos de derecho internacional de la política de seguridad y defensa de la Unión Europea, más particularmente en materia de derecho de los conflictos armados y de derechos humanos

En 1999, la Unión Europea (UE) creó una Política Europea de Seguridad y Defensa (PESD) y en 2003 lanzó su primera operación de gestión de crisis. A fines del año 2008, ya se habían desarrollado una veintena de operaciones PESD militares y civiles. Este artículo resume la tesis de doctorado del autor, que estudia los aspectos de derecho internacional de esta política.19 No agota todas las cuestiones jurídicas relativas a la PESD sino que se focaliza en las cuestiones de derecho internacional pertinentes para las operaciones PESD, y más particularmente en las relativas al derecho de conflictos armados y a los derechos humanos.
La primera parte del artículo explica la PESD y comenta algunas cuestiones de derecho internacional correspondientes. El capítulo 1 presenta un breve repaso de la historia de la PESD. El capítulo 2 esboza el actual estado de cosas en cuanto a la PESD y de las evoluciones obtenidas con el Tratado de Lisboa. El capítulo 3 describe con detalle las 15 primeras operaciones de PESD y sus aspectos jurídicos. En el capítulo 4 el autor identifica varias dificultades que se han planteado en relación con el derecho internacional y añade unos breves comentarios. La secunda parte expone las obligaciones de las organizaciones internacionales en virtud del derecho internacional. Esta parte presenta también un análisis del estatuto y de la personalidad jurídica de las organizaciones internacionales (capítulo 5) y de la Unión Europea (capítulo 6). A continuación el autor estudia de cual manera las organizaciones internacionales pueden estar vinculadas por obligaciones internacionales, tanto de manera general como específica, en lo que se refiere a la Unión Europea (capítulo 7). La tercera parte analiza el derecho internacional pertinente en el marco de de operaciones PESD, empezando con una introducción general y siguiendo con el derecho de los conflictos armados (capítulo 8) y los derechos humanos (capítulo 9). En sus conclusiones generales, el autor destaca seis puntos diferentes y formula cuatro recomendaciones. Por último, observa desde su experiencia que las operaciones PESD se realizan con respeto de los derechos humanos y de los principios del derecho de los conflictos armados.